Кітап Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері, КСРО Кинематографистер одағының мүшесі, актриса, кинодраматург, отандық кино мен телевизияны ұйымдастырушы Ләйля Ғалиқызы Ғалымжанованың (1924-2017) балалық шақ пен жасөспірім кезі, жастық шағы туралы естеліктерді бейнелейді.

«Четыре тетради» 2024 жылы Л. Ғ. Ғалымжанованың 100 жылдық мерейтойына орай отбасы мүшелерімен дайындалып, басып шығарылған. Кітап оқырмандардың кең ауқымына арналған.

Кітапқа Қазақстан мен Совет Одағы кезіндегі қазақ халқының күрделі және кейде қайғылы тарихын, шығармашылық зиялы қауымның жарқын өкілдерінің тағдырын бейнелейтін Ләйля Ғалиқызының естеліктері мен сұхбаттары енген.

Тұсаукесерге Алматы қаласының шығармашылық және ғылыми зиялыларының өкілдері, Л. Ғ. Ғалымжанованың серіктестері мен әріптестері, отбасы мүшелері және бұқаралық ақпарат құралдары қатысты.

Солдан оңға қарай: Қазақстан Республикасы Дипломатиялық қызметінің еңбек сіңірген қайраткері Мақсат Нұрмағамбетов, ҚазҰУ профессоры Ләйлә Ахметова, Қазақстан баспасөз клубының президенті Әсел Қараулова, Халықаралық Д.А.Қонаев қорының президенті Эльдар Қонаев және мұражай-үйінің директоры М.О. Әуезов Диар Қонаев

Ләйля Ғалымжанованың «Четыре тетради» кітабы- ұрпақтарына қалдырған өткен дәуірдің бірегей айғағы. Бұл естеліктер автордың туылған жылынан бастап 1947 жылға дейінгі уақыт аралығын қамтиды. Бұл кітап Ләйля Ғалымжанованы жақын білмегендер үшін де қызықты болады деп үміттенеміз. Менімен сөйлескенде ол әрқашан жазушы, сценарист, драматург болғысы келетінін мойындайтын. Бірақ тағдыры басқаша болды. Осы күнделіктерді жариялай отырып, біз оның әдеби мансап туралы арманын, ішінара болсын орындағымыз келді", - деп атап өтті, Л.Ғ. Ғалымжанованың немересі Әсел Қараулова.

Тұсаукесер рәсіміне ҚазҰУ-дың профессорлары қатысты әл-Фараби Сағымбай Қозыбаев («Л. Ғалымжанова естеліктерінің Қазақстан тарихын зерттеудегі маңызы»), ақын, жазушы, аудармашы, сценарист, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Бақытжан Қанапьянов («Л. Г. Ғалымжанова және «Қазақфильм»).

Кәсіби тарихшылардың баяндамалары да үлкен қызығушылықпен қабылданды. атындағы Қазақ ұлттық университеті Түлектер қауымдастығының атқарушы директоры Әл-Фараби, тарих ғылымдарының кандидаты Күлғазира Балтабаева «1920-1930 жылдардағы Қазақстан мұсылмандары діни басқармаларының өмірі тұрғысынан Л.Ғ.Ғалымжанованың отбасы» атты тақырыпта баяндама жасады. саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау. Ләйлі Ғалиқызының отбасында үлкен террор кезінде (1937–1938) әкесі Ғалиолла, әкесінің інісі, бұрынғы алашұлы Файзулла Ғалымжанов және оның анасы атақты дінтанушы, Орталық діни басқарманың қазысы болған. Алма-Ата мұсылмандары (Орталық мұсылмандар діни басқармасы) Мағдий Мақұлов.

PhD докторанты, Назарбаев Университетінің Еуразиялық зерттеулер бағдарламасының аспиранты, «Четыре тетради» кітабының бірлескен редакторы және Л.Г.Ғалымжанованың шөбересі Арслан Ақанов «Л. Г.Ғалымжанова Қазақ КСР Мәдениет министрі болып тағайындалды».

Тұсаукесерге қатысушылар Гарвард университетінің түлегі, тарих ғылымдарының кандидаты, Назарбаев университетінің профессоры және «Четыре тетради» кітабының бірлескен редакторы Михаил Акуловтың сөйлеген сөзінің бейнежазбасын зор ықыласпен тамашалады. Оның баяндамасының тақырыбы «Күнделіктер кешегі Кеңестік Қазақстанның қайнар көзі ретінде» зерттеушілер мен оқырмандарды кеңестік тарих пен тәжірибеге және арамызда жоқ замандастардың көзқарасына қатысты көптеген сұрақтарға жауап іздеуге бағыттайды.

Оған техника ғылымдарының докторы, профессор, академик Назира Құлманова, дипломат және халықаралық Д.А.Қонаев қорының президенті Эльдар Қонаев, белгілі журналист Валерий Жандәулетов, «РУАН» баспа компаниясынан Анастасия Таукелова және Ляйла Ғалиқызының ұлы Әділ Қараулов қатысты. баяндамаларды талқылау.

Ақмола губерниялық сотының төрағасы Ғалиолла Ғалымжановтың қызы Ләйлі Ғалиқызының (1888 – 1938 ж. 17 қыркүйек) өмірбаянының кейбір мәліметтерін еске түсірейік.

Ерте жетім қалып – алдымен Ғалымжанованың анасы қайтыс болды, содан кейін 1938 жылы сталиндік қуғын-сүргін кезінде Л. Ғ. Ғалымжанованың әкесі мен атасы қуғын-сүргінге ұшырады (кейіннен екеуі де қылмыс құрамының жоқтығынан ақталды) қиын балалық шағына қарамастан- Ләйля Ғалиевна мектепті сәтті бітіріп, 1942 жылы ВГИК Алматы қаласындағы эвакуацияда болған кезде соған оқуға түсті. 1947 жылы институтты сәтті бітірген (КСРО Халық әртісі аңызға айналған Борис Бабочкиннің шеберханасы) Л.Ғ. Ғалымжанова Алматыға оралып, Жас көрермен театрының актрисасы болып жұмыс істей бастады. 1948 жылы ол "Золотой рог" фильмінде ойнады. 1950 жылдардың соңында оны Қазақ телевизиясының ұйымдастырушыларының бірі болуға шақырды. 1959 жылы Л. Ғ. Ғалымжанова ҚазКСР Мәдениет министрінің орынбасары, ал екі жылдан кейін министр болып тағайындалды. Хрущевтің кезінде, ұзақ жылдар бойы сталиндік қуғын-сүргіннен кейін ерекше ұлттық мәдениеттің өскіндері сынға түсе бастаған кезде, Л.Ғ. Ғалымжанова қазақ зиялылары өкілдерінің шығармашылық және тұрмыстық жағдайларын жақсарту үшін тынымсыз жұмыс істеді, шығармашылық ұжымдарды қорғады, олардың кәсіби өсуіне көмектесті. 1970 жылдары Ләйля Ғалиқызы Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Іс басқармасының мәдениет бөлімінің меңгерушісі қызметін атқарды. 1975-77 жылдары ҚазКСР мемлекеттік комитеті төрағасының Кинематография жөніндегі орынбасары қызметін атқарды. 1977-81 жылдары осы комитеттің басшысы қызметін атқарды. Ол "Қыз Жібек", «Конец атамана», «За нами - Москва», «Песнь о Маншук», «Транссибирский экспресс» фильмдері түсірілген жылдары ұлттық мәдениетті басқарды. Бүкілодақтық және шетелдік сахнада «Алма-Ата жас балеті» және «Гүлдер», «Дос-Мұқасан» тобы ансамбльдері күркіреді. Осы жылдары эстрадалық-цирк өнері студиясы, Қазақ циркі, "Қазақфильм" киностудиясының кешені, бүкіл Республика бойынша ондаған жаңа кинотеатрлар салынды. Ләйля Ғалиқызы Қазақстан КП ОК мүшелігіне кандидат (1961-71 жж.), 6-шы, 10-шы сайланған ҚазКСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болды.

Қазақстан үкіметінің мүшесі ретінде (1961-67 жылдары Мәдениет министрі және 1977-81 жылдары Кинематография жөніндегі мемлекеттік комитеттің төрағасы ретінде) Л.Ғ. Ғалымжанова қазақ мәдениетінің дамуына елеулі үлес қосты. Ләйля Ғалиқызы Қазақ телевизиясының бас режиссері (1957-59 жж.) қызметін атқарған алғашқы қазақ әйел және Қазақстаннан Бүкілодақтық мемлекеттік кинематография институтының (ВГИК) алғашқы түлектерінің бірі болды.

«Четыре тетради» кітабының тұсаукесерінде жалпы ұлттық тарих үшін естеліктер жазу мен дайындаудың маңыздылығы туралы жалпы ой айтылды. Бұл кітапқа Ләйлі Ғалиқызының Қазақстан мен қазақ халқының кеңестік кезеңдегі күрделі, кейде қасіретті тарихын, шығармашыл зиялы қауымның көрнекті өкілдерінің тағдырын бейнелейтін естеліктері мен сұхбаттары енген. Кітап өзінің қалың оқырманын табатыны сөзсіз.

Осы сәтті пайдалана отырып, ҚазҰУ-дың журналистика факультетінің түлектері Әсел Қараулова мен Ләйлә Ахметоваға ұсынған материалдары үшін алғысымызды білдіреміз.

ҚазҰУ түлектері қауымдастығының баспасөз қызметі

Қосымша ақпарат:

Гаухар Токишева +7 701 777 9806